Schijnbare tegenstelling

Begin deze maand was de afsluiting van de toekomstverkenning over publieke platformen bij Provincie Zuid-Holland. Vier toekomstscenario’s, expertpanels en een toekomstexpositie vulden de dag. Joeri was er uiteraard weer bij, en zag iets opvallends.

Zowel bij deze als de voorgaande bijeenkomst ontstond een discussie over denken v.s. doen, en daarbij rees de vraag of we eerst moeten nadenken over hoe we willen dat bepaalde platformen functioneren en welke waarden deze moeten vervullen, of dat we juist eerst moeten zorgen dat we überhaupt weten hoe een platform ontwikkeld moet worden voordat we over die zaken kunnen nadenken?

Maar is hier wel echt sprake van een tegenstelling, zoals meerdere malen wel werd gesuggereerd? Na-denken impliceert al dat er iets is óm over na te denken; dat er dus eerst al iets (gedaan) is waarna erover gedacht kan worden.

De oproep om eerst na te denken is dus eigenlijk meer een vorm van voor-denken, wat inderdaad niet geheel onbelangrijk is. Een platform dient namelijk altijd een bepaald doel, en is daarmee het middel om dat doel te bereiken. Het kan daarbij goed zijn om van tevoren alvast een aantal waarden te bedenken waaraan je wil dat het platform voldoet, maar dit hoeft niet noodzakelijk te gebeuren.

Tijdens het doen kan, en moet, op veel momenten namelijk óók gereflecteerd worden. Tijdens deze momenten van reflectie kan, en wederom: moet, naast een technische reflectie eigenlijk ook een ethische reflectie of reflectie op waarden gedaan worden. Op deze manier kunnen de doeners en denkers prima samenwerken en hoeft vóór-, na- of tijdens-denken geen vertraging op te leveren. Het kan zelfs tijd besparen door tijdens het proces goed voor ogen te houden welk doel het middel dient en welke (publieke) waarden hierbij belangrijk zijn. Op deze manier voorkom je - zo is de bedoeling - dat onvoorziene negatieve gevolgen zich voordoen.

Om af te sluiten met de woorden van oud-denker des vaderlands Daan Rovers:

“Nadenken kost tijd, niet nadenken nog veel meer”